Chuyện của Mận (Văn nghệ trẻ số 41, ngày 13/10/2013)

Truyện ngắn mới của Du An 

Minh họa: Lê Huy Quang

Mận mở to mắt, như xem phim vườn chuối. Sướng thật, hai mươi mốt buồng, cứ dài bằng đòn gánh. Chỉ nhõn hai buồng đầu cổng bị bé tẹo, thôi kệ… để ăn canh dần. Nếu bán tất, bố mẹ lại bảo con này kiết. Mận đang huýt sáo như đàn ông thì thằng Quài chạy ra ôm chân, ngửa mặt lên. Mận ngồi xuống hỏi:

- Đố con nhà mình có bao nhiêu buồng chuối?

- Một trăm.

- Mỗi buồng bán mười lăm nghìn thì nhà mình được bao nhiêu tiền?

- Một triệu.

Mận cười sung sướng. Quài đã biết đến một trăm, một triệu. Hơn Mận rồi. Hồi bằng tuổi Quài, Mận đếm đến mười là tịt. Mận theo anh chị đi bắt cua, bị con kềnh cắp đau khóc gọi mẹ. Anh Bản cho hai nghìn, chị Thiện cho một nghìn nữa bảo…đền cái ngón tay. Mận cầm hai tờ tiền để trên chốc đống củi. Hai hôm sau anh Bản mua thuốc lào, hỏi tiền đâu, anh vay. Mận mở to mắt, lắc đầu chẳng nhớ gì sất.

Anh Bản, chị Thiện lấy vợ lấy chồng đẻ con tống cho Mận trông. Mỗi sáng chỉ gửi một nắm cơm dài dài bé bé và bảo: Cô Mận nhá cơm cho cháu nhé! Dì Mận nhá nhớ đừng hít, nó ăn khỏe đấy!

Mận hai mươi tuổi vẫn hay ngồi dưới đất, người lại lắm mồ hôi. Mận bắt mũi cho cháu, quệt má mình… cô cháu cùng lem nhem. Ruồi, bọ bang tưởng thức ăn, đến. Mận chửi: Tiên nhân bố mày… rồi đánh đét một cái vào má thằng cháu. Cháu khóc, Mận phải bế lên. Nó hục hục vào vú Mận. Mận cười ngặt nghẽo: Không có sữa! Nó chả hiểu, tay lùng sục qua lần áo phông tầu mỏng. Đây, ai lừa làm gì. Mận tốc áo lên. Thằng bé mắt sáng, rướn cổ, chụp môi luôn vào đầu ti hồng tươi. Buồn buồn nhột nhột, hay hay. Mận nằm luôn xuống đất. Đứa kia thấy giống giống của mẹ cũng lổm ngổm đến, leo lên. Mỗi đứa một vú, chùn chụt. Rồi ngả người ra khóc. Mận chả bế, ngồi lên, ngặt nghẽo: Đã đẻ đâu mà có sữa!

Tối, Mận kể chuyện ấy. Anh Bản bảo: Cô lấy chồng đi. Chị Thiện nheo mắt vào ngực Mận nói: Tướng dì là nhiều sữa lắm đấy.

Anh Bản, chị Thiện; rồi anh Tính, anh Toàn lần lượt lấy vợ. Mảnh vườn hơn sào thêm hai nhà nữa. Vườn rau của mẹ còn mỗi hai luống. Đằng đông, đằng tây nắng bị mái cọ chặn; rau muống, rau ngót lả lướt, chen nhau như tìm cái gì. Năm rồi, mẹ chả làm tương nữa. Xôi ba cân gạo nếp, ủ xong cho ra cái vại đứng vườn. Bẵng đi hơn tháng, mẹ đi hôi được mấy con tép về định bữa kho, ra mở bồ hụp thì giời ơi… như ai ăn cắp. Hỏi anh Tính, anh Toàn, bảo chưa ngẫu định ăn sống à. Hai anh cười hì hì … Đếch có cái gì ăn lấy tí tương cho trơn mồm.

Mận đã có sáu đứa cháu gọi cô, hai đứa gọi dì. Ông bà, bố mẹ chúng; rồi cả xóm quen gọi cô Mận. Ở xóm, Mận phải chơi với bọn kém mình bốn, năm tuổi. Buổi tối Mận hay sang nhà cái Lụa. Lụa sang kì II lớp 9 mới bỏ học, nó hay bảo: “Tao hơn mày hai lớp. Nhà Lụa có bốn chị em gái, toàn kiểu ba năm đôi. Rinh rích rinh rích cười đùa. Trai tít cuối làng, làng trên lấy nhà Lụa làm trụ sở. Tối, thường thường Lụa rang một mẻ thóc nếp, rải lá chuối ngồi ngoài sân. Trai gái đứa nằm đứa ngồi cắn chắt phì phì, thỉnh thoảng có đứa vuỗi má vì bị nhổ trúng. Chửi, cười, ré lên như bị ma làm. Nhân dịp ấy, có sờ soạng nhưng không ai nói.

Ba cái hè, thu, đông qua thì bốn chị em nhà Lụa lấy chồng hết. Mẹ Lụa lần nào đi mời đám cưới cũng bảo khổ nhưng mặt mũi thì nở như hoa cháo.

Mận hết chỗ chơi. Hồi nhà cái Lụa có anh Tỉ cứ ngồi sát bên Mận. Lúc đùa nhau đạp chân đổ cái đèn, anh bị ngã đè lên Mận. Môi chỉ trượt qua nhau mà Mận cứ sợ có chửa. Hôm sau, Mận ngồi xê ra, anh Tỉ như con gà trống kể chuyện tiếu lâm. Bọn nó cười, Mận cười, thế là anh đan tay vào tay Mận. Nóng chạy lên đầu, vào tim, đập thuỳnh thuỳnh. Rồi tay anh đi trên đùi Mận.

- Bắt quả tang nhớ. Yêu nhau rồi.

Mận xấu hổ gần chết. Mấy tối sau, ra cổng lại quay vào. Mận không sang, thì anh Tỉ vào nhà. Bố mẹ Mận mừng quá. Pha nước cho, hỏi chuyện ba bốn câu thì bảo bác bá còn nồi cám lợn dưới bếp. Mận ngồi bẻ hết ba que đóm của bố, vẽ cạn chén nước chè. Anh Tỉ hỏi chuyện lúa nhà Mận tốt không, cấy giống gì… Mận lí nhí… Em… Em… như hụt hơi. Anh Tỉ rủ đi chơi, Mận bảo em sợ người ta nhìn thấy lắm. Anh Tỉ bảo ra bờ sông, xuống hẳn dưới bến chả ai biết. Mận nói chỗ ấy bà Hạt đi tắm bị thuồng luồng bắt. Khuya, bố mẹ đã ngáy trong buồng. Anh Tỉ sang ngồi bên Mận. Mận sang ghế kia. Anh lại sang, ôm lấy Mận. Cái ghế đổ đánh ruỳnh một cái. Mận bảo anh về ngủ đi, khuya rồi. Trong buồng bố mẹ im thít.

Tối hôm sau, anh xuống xin phép bố mẹ cho Mận lên nhà gặt giúp. Bố sốt sắng hỏi gặt nhiều không, bác cũng giúp được. Bố bị mẹ nắm tay lôi vào, Mận nghe tiếng: “Người đời à”.

Mận lên nhà anh. Có mỗi mảnh ruộng hơn chục thước, non buổi sáng là xong. Mẹ anh mắt kèm nhèm, lúc ăn cơm nghe con giai giới thiệu, hỏi: “Thế con về rồi à? Thằng cu đâu?”. Mận lần đầu tiên nói to: Con tên là Mận ở dưới Lang Sa. Bà cụ bảo thế à, rồi buông đũa đứng dậy, nói: “Chúng mày cứ ăn cho no đi nhớ”.

Ăn xong, anh Tỉ pha cốc nước chanh, cầm tay giữ cho Mận uống. Mận uống cứ nghẹn như cơm nguội với cá mắm. Uống xong thì anh Tỉ bảo Mận ra đằng sau xem lợn. Chả có chuồng, con lợn bằng cổ chân, bị buộc chéo từ nách lên cổ. Một sợi dây dài giữ nó bên gốc bưởi.  Anh Tỉ đuổi con lợn, nhặt bông hoa bưởi đưa lên mũi ngửi rồi cài vào mái tóc Mận. Rồi anh thơm tóc. Xuống má, xuống môi. Mận bị ngã, anh đè lên…

Mận khóc bảo đứt mất cái cúc. Anh bảo anh mua đền một trăm cái. Mận ứ ừ, quần màu xám, cúc phải màu xám cơ. Anh khoát tay: Màu gì anh cũng có.

Tối mịt, ăn thêm một bữa nữa, Mận đòi đi bộ về, anh dứt khoát bơm xe, đèo. Mận cúi gằm mặt. Tưởng thoát, nhưng lúc đến đầu xóm, có tiếng reo, rồi đồng thanh: Cô Mận ơi chông vợ hài. Cô Mận chông vợ hài. Chả bù cho Mận, đằng trước, anh Tỉ vênh mặt lên đón gió.

Hai tháng, ba tháng anh Tỉ xuống đều, Mận có chửa thật. Mận mặc sang quần chun, mà vẫn căng níc; có mấy hôm mà cạp chả còn kéo ra, bựt bựt vào bụng được. Lúc Mận thay quần áo trong nhà tắm, mẹ đi vào, cúi xuống, ngó lên. Rồi vột vạt: Chết rồi, chửa rồi. Mấy tháng rồi? Con không biết. Thế thằng Tỉ hay thằng nào… Mỗi anh Tỉ, mỗi ba lần.

Tối, anh Tỉ xuống, mẹ nói văn hoa… Bác bá dưới này rất quí cháu. Biết hai đứa yêu nhau bá cũng để cho tự nhiên. … Thế cháu định bao giờ đem giầu cau xuống dưới này. Anh Tỉ mặt tái tái rồi gãi đầu… Nhà cháu mẹ bị lòa, cô dì chú bác không có ai. Còn mỗi ông chú ruột lại tận trong Thanh Hóa. Thôi được bá thông cảm, cháu cứ đèo mẹ cháu xuống đây thưa chuyện cũng được. Anh Tỉ vâng dạ, ngồi một lúc, uống liền ba chén nước chè, rồi xin phép về.

Hôm sau, hôm sau nữa… cả tháng anh Tỉ không xuống. Mẹ chửi Mận ngu rồi con ơi. Mận khóc, bố lại động viên: Thôi, nó không xuống thì con lên, ngọt nhạt nó chẳng bỏ đâu.

Mận chả dám lên vì bụng đã nổi to, và vì… Mận chẳng biết thế nào, đi đòi cái người ta cho mình, dơ lắm.

Rồi Mận đẻ. Thằng cu ba cân bảy, khóc to, quẫy mạnh. Ba chị dâu nhìn nhau bảo: “Thôi thế là yên tâm, chồng làm gì có khi suốt ngày nó đấm cho lại khổ”. Mận nghe, nằm im, định bảo anh Tỉ hiền lắm nhưng lại thôi.

Mười ngày chả ai nghĩ đặt tên cho thằng bé. Toàn gọi là cu. Hàng xóm thăm bà đẻ, người chục trứng, người năm nghìn, vén màn bế thằng bé lên hỏi nó tên là gì. Mận bảo cháu chả đặt, bao giờ bố nó xuống cho bố nó đặt. Thằng bố nó nghe đâu đi đào vàng tận trong Đại Lịch rồi. Thôi cứ đặt đi, rồi còn làm khai sinh. Mận chưa nghĩ ra tên gì thì mẹ ngồi ngoài bàn bảo: Con quài con kiếm. Thôi gọi nó là thằng Quài.

Chả ai bảo đồng ý nhưng từ hôm đấy tên cu mờ mờ rồi mất hẳn. Mươi ngày sau thì tên Quài ở hết trong mồm mọi người.

Thằng Quài lớn nhanh, chưa đầy tháng mà chân tay loằng ngoằng. Bú như lợn con, dưới bếp nghe mồn một tiếng chùn chụt. Được cái Mận tốt sữa, ngày đêm con vần vò mà lắm lúc hai bầu vẫn tưng tức. Vắt ra tong tong, đầy hai cái cốc nhựa. Mẹ bảo bố uống đi cho khỏe, bố bảo ra quái gì cái kiểu uống tranh của cháu. Bố bảo mẹ uống, mẹ bảo cứ ghê ghê thế nào ấy. Đùn đẩy mãi thì Mận uống, ực một cái hết luôn. Lần đầu tiên, Mận uống sữa mình. Chả ngọt thơm như sữa Ông Thọ hồi mẹ ốm, người ta thăm cho.

Hai tháng Mận cho thằng Quài ăn bột. Ai hỏi Mận bảo sữa nhiều nhưng nó cứ rứt, đau lắm. Quả nhiên từ hôm ăn bột, Quài dịu tính đi, ngày còn sáu lần, đêm còn hai lần bú, chùn chụt một mạch, căng rốn thì ệch ra ngủ.

Hôm thằng Quài được ba tháng thì bố Tỉ nó xuống. Bố mẹ, anh chị chả ai nói câu gì. Tỉ lặng lẽ xuống bếp đun nước, rót vào phích xong, cầm cái chổi quèn quẹt ngoài sân, rồi thái chuối, băm rau lợn… Đến bữa chả ai mời, Tỉ nhìn quanh, kiếm cái ghế ngồi xuống. So đũa xong, như chợt nhớ điều gì, Tỉ đứng dậy, vớ xe đạp phóng đi. Mọi người nhìn nhau lặng lẽ, hình như lúc này thấy đối xử có gì không nên không phải, gì thì gì cũng phải cho bố con nó thăm nhau chứ. Chắc nó tự thấy xấu hổ nên bỏ về rồi… Không phải, Tỉ đang lạch xạch xe đạp ngoài đầu hè. Tỉ cầm  bọc lá chuối vào, lấy cái đĩa, mở ra, thơm ngào ngạt. Thịt chó. Tất cả những cái cổ như đứng lên, mũi tự nở to, nước miếng tứa từng tia từ mặt lưỡi, chân răng. Nhưng, kìm lại được. Đĩa rau cải luộc, các đôi đũa vẫn chụm vào. Tỉ cũng gắp một gắp rau, vừa nhai vừa nói:

- Con xin lỗi bố mẹ. Vợ con đẻ khi chưa có chồng. Con vô trách nhiệm. Con không muốn nhưng con cũng đau khổ lắm.

Tỉ nói, nước mắt rơi xuống bát canh. Tỉ không múc canh mà gắp mỗi người một miếng dồi. Không ai rụt bát. Lát sau, Tỉ lại gắp mỗi người một miếng dựa mận. Rồi miếng hấp. Lần lượt hết các món, thì Tỉ kể:

- Con định đi bãi vàng kiếm tí vốn để về với hai mẹ con Mận. Nào ngờ vàng thì nhìn thấy mà chả mang được về. Bưởng con bị chúng nó cướp, chạy tán loạn, hai mạng ra đi. Con mang được xác về đây là may lắm rồi.

Ngùi ngùi trong miệng nhai chầm chậm.

- Thế bây giờ con định thế nào…?

- Con muốn ở đây chăm mẹ con thằng cu một thời gian. Sau đó con sẽ đi xẻ kiếm ít gỗ, dựng ba gian nhà.

- Ừ. Thế cũng phải. Hai đứa sắp ba mươi rồi chỉn chu mà làm ăn.

Bố và Tỉ nói chuyện. Mọi người nghe, nét mặt đã dãn ra. Mẹ lúc này mới tham gia. Mẹ nói sau nhà còn cái ao, bố mẹ sẽ xin xã, chắc là được… Rồi chúng mày đắp đất dần dựng nhà mà ở. Bố mẹ, anh chị chả giúp được cái gì thì cũng có cây tre cây hóp. Các anh chị cũng chả có tiền, năm bảy buổi làm hộ thì thoải mái.

Tỉ ở một ngày, hai ngày, ba ngày. Đâu đó, hàng xóm có tiếng khen Tỉ mau mồm mau miệng. Hỏi gặp nó lúc nào; bảo thấy bê chậu tã lót ra kênh giặt. Chắc Tỉ nói vậy chứ bãi vàng về làm gì không có vài triệu. Nhưng cái bữa thịt chó hôm ấy là một trăm lấy trong ruột gối của mẹ. Dưới này toàn trứng thăm bà đẻ, Tỉ biết nhiều món trứng. Rán, ốp, trần, xào lá mơ, ngải kíu. Ngày ba bữa phục vụ, mỗi một bà đẻ mà nấu nhiều, Tỉ ăn nốt chỗ thừa để nấu mới. Tỉ ở mười ngày trông béo lên, cười mắt đã híp híp.

Hôm Mận “sổ quang long”, lên chợ về thì không thấy Tỉ. Hỏi bố mẹ đều không biết. Hỏi anh chị, anh chị hỏi lại chúng tao để chồng mày trong túi áo chắc. Mận chả khóc, Mận biết nhưng thấy trống trống làm sao. Ba bốn ngày, chả ai nhắc anh Tỉ lấy một câu. Mận im, im đi để cho quên.

Cai sữa hẳn cho thằng Quài xong thì tết đến. Hôm hóa vàng cả nhà ăn cỗ, bố mới nêu chuyện cho Mận ra ở riêng. Tất cả nhất trí bảo nên như thế, ai cũng có gia đình con cái rồi, ra đụng vào chạm dễ mâu thuẫn lắm. Bố phân công luôn: Mỗi anh chị năm cây tre, bố mẹ mười cây hóp. Bây giờ nền chưa có thì mồng 6 tất cả các đôi vợ chồng giúp em nó, độ ba buổi. Mận vui, nghĩ sắp có nhà riêng… miếng thịt trong cổ cứ nghèn nghẹn.  

Đắp nền, rồi đục, lắp, dựng, lợp, buộc nhứng, trát vách... mười ngày cấp tập thì xong nhà. Bố mẹ cho một con gà giò bảo Mận làm đi, cúng thổ công. Mận đặt cái mâm lên giường, lầm rầm. Mẹ trông thấy sợ quá, vội kéo Mận ra. Mẹ chạy về lấy hai cái ghế dài làm bàn thờ tạm. Hương khói bay lên trong hơi ẩm ướt nhà mới.

Nhà đã có nhưng chẳng có sân, có vườn. Trước sau toàn ao. Thằng Quài đã biết bò, lổm ngổm ra nhìn mặt nước đen đen, cười khanh khách. Mận rủn hết cả người, bế vội con vào nhà, đóng cửa lại. Mận đứng ngoài hè, nghe tiếng cào cào vào cánh cửa của con mà xót.

Mận cắn chặt hai hàm răng, ra đầu hồi lấy đôi quang, cái xẻng. Thằng Quài khóc tiếng đã è è, Mận càng xúc đầy giành, ì ạch, hổn hển.

“Gánh nặng thế hậu sản mất thôi”. Tai Mận ù ù, mặt cúi, người mũi tên cất bước. “Làm để sống hay để chết”. Mận càng bước nhanh, càng loạng choạng.

Đâu như gần hai tháng thì nhà Mận có vườn. Thằng Quài biết “chững”. Mận bế nó ra vườn, nói: Con đi cho mẹ xem nào. Tình tang ngoan khéo... theo tiếng cổ vũ của mẹ, thằng Quài đứng dần lên, chân lẩy bẩy, rồi nhích nhích. Xiêu vẹo, chực đổ, Mận luôn luôn tư thế ào ra đỡ con nhưng nó đã đi được ba bước. Mận lùi lùi, giơ hai tay đón.

Đợi thằng Quài đi thạo thì Mận trồng chuối. Vườn bố mẹ làm hết nhà rồi nên phải sang các ông trẻ bà trẻ trong xóm xin cây giống. Mỗi ngày trồng năm cây, bốn ngày cả vườn như mặt trận. Những cây chuối con cao hơn thằng Quài, thấp hơn Mận, búp thẳng lên trời như những chú lính làm nhiệm vụ canh gác. Nhìn nó, tự nhiên Mận thấy vững dạ. Tự nhiên lại nhớ anh Tỉ. Anh Tỉ từ hôm ấy không xuống lần nào nữa. Mận chẳng hỏi dò nhưng anh Bốn xe trâu bảo: Vợ nó lại về rồi, hôm tao lên kéo gạch cho nhà bên cạnh, nó sang hút thuốc lào. Tao hỏi mày bỏ mặc hai mẹ con cái Mận à. Nó hụ hụ ra ngoài giếng rửa mặt rồi mất hút. Mận kệ, chả thèm nghĩ đến con người bạc ấy nữa. Hàng ngày Mận đi giải vào cái nồi đình, ba ngày được một lần đem tưới. Hai phiên chợ thì chuối cả vườn hết lượt. Xanh xanh, khai khai.

Chuối ra buồng thì thằng Quài biết bắt ốc sên. Mận ra đồng về, nó chạy lại ôm chân, kéo vào chỉ cái chậu. Đầy một chậu, lưỡi lè, râu ngoắc ngoắc rung rinh. Thằng Quài bảo mẹ nấu, mẹ nấu. Mận cười to, ăn làm sao được ốc này. Nói thế nhưng cạn nồi cơm, Mận cũng ra lấy mấy con, đập đập. Chả dùng bao giờ nhưng ốc này ăn lá chuối, chắc không độc.

Hai mẹ con được bữa ốc sên sào căng rốn. Bữa sau, Mận lại ốc ấy. Nhưng chát chát, đắng đắng. Ăn được mỗi miếng thì ứ cổ, cố nuốt để khỏi nôn.

Ốc sên vẫn về đầy vườn. Dưới đất, trên ngọn, chỗ bẹ búp chuối. Hai mẹ con cùng bắt. Quài dưới đất, mẹ trên cao, đem cả ghế ba nan ra, kê thêm hai cái ghế ăn cơm lên. Bắt hết. Ba ngày thì nhiều quá, đầy bốn bao xác rắn để đầu hồi. Bố sang, đá đá hỏi: Bao gì thế này? Ốc sên, con với thằng Quài bắt có ba hôm đấy. Thế này mà có mươi con gà thì hay đấy. Mận cũng nghĩ rồi nhưng chẳng có đồng nào. Bố mẹ ăn nhờ vào anh Bản, anh chị sau lần giúp tre hóp, dựng nhà thì coi như đã xong trách nhiệm với cô em út. Mận chả đòi hỏi, Mận thấy có nhà ở riêng thế này là quá sướng rồi. Hay là mình đi bắt cua bán lấy tiền mua gà về nuôi. Mận lóe lên ý nghĩ, ý nghĩ đó khiến Mận tự nhiên bảo bố: Hôm nay bố mẹ sang ăn cơm với con nhé. Bố cười bảo tao chả ăn được món ốc sên của nhà mày đâu.

Trưa, cơm xong, Mận bê thằng Quài lên ông bà gửi. Mận đi như chạy hướng đồng Vỡ. Tràn ruộng gần gần toàn cua hạt bưởi, hoi lắm bán chả được mấy tiền. Trên đồng Vỡ, xa ít người bắt, Mận lại biết chỗ ven gò tre nhiều rắn. Chỗ nhiều rắn mới nhiều cua. Mận băng qua đám ruộng lầy, bơi sang vệ gò. Khí lạnh từ hơi nước óc óc lên, từ rặng tre um tùm buông xuống. Chả sợ tí nào. Mận cúi mặt, áp người, thọc tay. Hang, hang... lúc ngẩng mặt lên thì giỏ đã đầy ặc. Trời ập tối.

Mận như một con ma chẳng cần biết đâu bờ ruộng bé, đâu đường cái to. Cứ đi, cứ đi. Mãi, thì òa ra ánh sáng. Hóa ra là nhà mình. Ngọn đèn dầu (chắc bố sang thắp hộ) đứng im. Mận đặt giỏ cua xuống đất, ánh sáng trên bức vách mới lay lay. Mận đổ cua ra thùng thì ba gian nhà bỗng nhộn nhạo hẳn lên. Tiếng óc ách càng mu chạm nhau, tiếng thùng tôn coong coong nhè nhẹ.

Mận sang bố mẹ hỏi mượn cân, mẹ bảo thằng Quài cho ăn no rồi, ngủ từ lúc nãy. Mận khoe, hôm nay con kiếm được mỏ cua, phải được hơn bốn cân. Bố mẹ đừng nói với ai nhé, mai con lại đi tiếp. Mận rẽ màn, bế thằng Quài về, nặng quá chắc nó phải được mười lăm cân rồi.

Mận bế thằng Quài qua chỗ thùng cua, bảo Quài ơi, mẹ bắt cua về cho con chơi đây này. Mận cạn nồi cơm xong, rúc để đấy chạy lên bố mẹ xin nắm rau. Mẹ bảo bỏ mấy con cua vào mà rang. Mận bảo đang chẵn cân, hôm nào ăn sau.

Sáng hôm sau, Mận bị tiếng gọi dựng dậy. Tưởng gì, hóa ra là chị Bình lái cua, cá. Mận hỏi em đã nói với ai đâu mà chị biết. Chị cười thế mới là chị. Mận cân cả thùng xong mới trừ bì, được bốn cân tám. Chị Bình giả bốn trăm nghìn. Mận tìm tiền thừa thì chị xua tay, thôi thôi chị cho thằng cu.

Mận cầm tiền sang luôn nhà bà Túy. Bà Túy nhận tiền bảo: Đủ tám con, nhưng bà cho thêm một con ra giống. Tối sang mà bắt.  

Mận về nhà, xé lá chuối nắm một nắm cơm, vội vàng đi. Mận nhớ gò tre, mới bắt được một bờ, còn ba bờ nữa. Mận chạy gằn, gió ngược bỏ lại người đám ruộng cấy, đám thả trâu sớm. Đã đến chỗ bờ hôm qua, Mận thử thọc lại hang. Vẫn có, ba hang đều có. Hôm qua mình vừa bắt hết cơ mà. Chả hiểu làm sao, Mận thừ người nhìn ra cánh đồng rong lì, lúc ấy thì một chú kềnh đang tiến ngang từ ngoài vào. À ra hang cua là nhà chung, con này đi thì con khác về. Thọc một lúc được hơn chục con, Mận nghĩ mình ra bờ mới bắt nhiều hơn. Của đồng của giời, nhỡ mai có đứa nào rớ được thì mình hết. Khôn quá, Mận cười. Quả nhiên bờ mới mỏi nhừ tay mà thọc, bỏ giỏ. Mặt trời đứng bóng đã đầy hai giỏ. Nhưng bờ vẫn còn dài, về thì tiếc. Mận giở cơm nắm ra ăn. Uống một ngụm nước đồng, tanh tanh ngọt ngọt. Mận ngả lưng nằm, trên vòm tre tổ cò như đan hoa. Chợt có cái gì ướt ướt má Mận. Mận sờ tay, thì ra là phân cò. Mận xòe tay, miết xuống cỏ đám xanh xanh trắng trắng. Mận mấy lần đứng lên định về nhưng tiếc. Nghĩ mãi thì Mận tụt quần ra, gió mát ống chân lên đùi. Hình như Mận đỏ mặt. Đồng mênh mông, tiếng cò kêu như ê ê. Mận đổ hai giỏ cua vào hai ống quần vừa chặt.

Non chiều thì hai giỏ lại đầy. Chả còn cái gì mà đựng nữa. Về, chả nhẽ mỗi cái xi líp thế này. Ở đây thì bao giờ mới tối. Mận thấy khổ quá, đầu cứ như có ai đốt lửa bên trong. Mận giật tóc mình, nhìn hai giỏ hai ống quần cua. Thôi cố chịu, mẻ này về là mười lăm con gà giống nữa.

Đâu tám chín giờ tối thì Mận đến đường xóm. May quá, tối om. Nhưng đến chỗ ngoặt vào nhà thì có tiếng… Ai đấy? Phải cái Mận không? Mận nín nặng bước nhanh. Ai? Người hay ma? Mận ù chạy. Lập tức người kia cũng chạy. Tiếng bịch bịch và tiếng kêu thất thanh ma ma. Người các nhà tóa ra, đuổi theo, đến nhà Mận thì mất hút.

Mận vào nhà, nín thở. Bàn tán, mắng đứa nào thần hồn nát thần tính một lúc thì im. Mận khẽ đổ cua ra thùng. Hai thùng đầy quá, phải san ra hai cái chậu nữa.

Mận được hai mươi lăm con gà giống, định đi cua nữa lấy tiền mua ngô thì… hết. Mỏ cua đồng Vỡ chả biết chúng nó đánh hơi kiểu gì mà khi Mận lên đã có hai chục đứa choai choai. Mận cố gắng mãi đến trưa cũng chỉ được ba chục con.

Mận gặp may, gà về sẵn ốc sên cây chuối đập ra, thái nhỏ, chúng ăn như ăn giò. Tranh cướp, dồn đuổi nhộn nhịp.

Một tháng nhìn gà đã khác… ba tháng có người đến hỏi mua mang đi thị xã. Mận bảo nó còn lớn, gần tết mới bán. Gần tết, gà chắc chắn sẽ được giá, tiền gà Mận sẽ đào cái giếng, quây tang hẳn hoi, rồi sắm bộ bàn ghế, mua một cái xe đạp, và hai mẹ con mỗi người một bộ quần áo mới.

Nhưng, tối hôm ấy thì Tỉ xuống. Tỉ ôm lấy thằng Quài mà khóc. Thằng Quài ngơ ngác chạy ra mẹ. Mận ôm nó, định nói một câu như là người ấy không phải là bố con nhưng nói cứ im thít trong họng. Tỉ đang tiến lại, rồi bất chợt quì xuống, khóc hu hu… Anh có tội với mẹ con em. Tại anh đa mang, con vợ anh nó về lại bỏ đi rồi. Nó lấy của mẹ anh một chỉ vàng, anh hận nó… Hu hu Quài ơi, Mận ơi. Mận không biết trả lời thế nào, liền dọn cơm. Tỉ quì một mình một lúc rồi cũng lấy ghế ngồi xuống mâm. Tỉ lại khóc, nước mắt rơi vào bát canh.

- Em cho anh ở đây anh chuộc tội. Anh mà vớ vẩn gì nữa anh làm con chó.

Tỉ nắm tay Mận, đôi đũa rơi xuống từ lúc nào. Hai người nghẹn ngào, ăn lưng bát mà đã no.

Tỉ chuyện mãi, Mận ngồi nghe, ngáp, tay như sắp rơi thằng Quài. Tỉ bế thằng Quài vào giường, rồi buông màn, đốt muỗi. Mận vào trước, quay mặt vào vách. Tỉ tắt phụt đèn, rón rén lên sau. … Có cái gạt tay, có cái ngún nguẩy, rồi tiếng giát giường ọp ẹp. Lúc con trống chuồng ngoài vách đầu nhà cất tiếng thì trong giường vẫn khò khò tiếng ngáy gỗ.

Mận thức dậy thấy người khoan khoái lạ. Quờ tay gặp chân thằng Quài. Mận vẫn bồng bềnh như là giấc mơ còn vương lại.

Mận ra sân thì thấy Tỉ đang hì hục bên hàng rào. Mận lại gần, Tỉ khắc nói: “Mình trồng hàng rào dâm bụt em ạ. Ken thật dày vào, gà không ra được, đứa gian nhòm vào cũng không thấy gì”. Mận quay lại rửa mặt, luồn khăn mặt vào trong áo, bầu vú căng căng như là không phải thế.

Mận mổ hẳn con gà, cân được cân bảy. Chém luôn tầu chuối to, dải ra, làm như mổ lợn. Tỉ vào bảo đưa anh mổ cho, Mận đứng dậy, ra quán lấy chai rượu. Khi về thấy lông gà vung vãi trên tầu chuối liền lặng lẽ gói lại giắt vào hàng rào.

*

Tháng sau, Mận báo tin mừng cho Tỉ:

- Em có rồi.

Tỉ xoa xoa bụng Mận nói giọng rất vui:

- Mình có hai đứa con. Mình sẽ phải làm gì lớn lớn một chút em ạ… Anh định sắm một bộ xe trâu. Xe độ dăm triệu, trâu ngót chục triệu”.

Mận không nói nhưng nghe tiếng tiền thì Mận bật ra được ngay:

- Lấy đâu ra nhiều thế?

- Thì anh mới phải bàn với em. Anh có thằng bạn có bộ xe trâu còn tốt, vợ chồng nó sắp vào Tây Nguyên. Nó để cho, giá có một nửa.

Thế là đàn gà bán, cộng tiền chuối chăng được tám triệu. Sáng ấy, Tỉ đi thơm Mận một cái. Mận để một lúc cho nguội má mới ra đường tiễn. Tỉ đã hút xa, còn một làn khói ô tô nhờ nhờ quẩn lại.

*

Thằng Quài vờn tay lên bụng như cái trống của Mận hỏi:

- Mẹ. Em trai hay em gái?

- ...

- Bố em có chung bố Tỉ con không?

Mận đứng lên, gạt tay; vùng xuống bếp, vớ con dao phay. Mận như điên bên bụi chuối. Mận đến hàng rào râm bụt. Dao khựng lại, trập trùng rung rung. Một lúc thì từng đám lông gà bay lên, chỉ còn mấy mảnh lá chuối khô treo treo như lá bùa vàng ố.

Cả xóm ơ mắt đứng nhìn Mận. Mãi sau một người mới nói: “... Đến hòn đất cũng phải nhảy lên mà ném chứ lị”. Mấy chị chạy vào giằng con dao. Mận xõa xượi tóc, ngồi phệt luôn xuống đất.